เอกลักษณ์ความโดดเด่นของผ้า
จ. นครพนม นับว่าเป็นพื้นที่สำคัญซึ่งมีประวัติศาสตร์อันยาวนานและหลากหลาย เพราะเป็นที่ตั้งของกลุ่มชาติพันธุ์มากมาย ทำให้มีประเพณี วัฒนธรรม รวมถึงเครื่องแต่งกายที่เก่าแก่และน่าสนใจหลายประเภท หนึ่งในนั้น คือ “ผ้ามุก” มรดกทางภูมิปัญญาที่เพิ่งถูกประกาศให้เป็นเป็นงานฝีมือเก่าแก่คู่นครพนม
ผ้ามุก คือ ผ้าทอท้องถิ่นซึ่งเป็นผ้าโบราณร่วมสมัยกับอาณาจักรศรีโคตรบูรณ์ เป็นผ้าชั้นสูงที่เจ้านายหรือภรรยาเจ้านายชั้นผู้ใหญ่ใช้เป็นอาภรณ์ในการแต่งกาย และเป็นผ้าต้นแบบของผ้าพื้นบ้านทั้งหลาย ทั้งความละเอียดในการทอและระยะเวลาที่ที่ยาวนานกว่าจะได้ออกมาเพียงหนึ่งผืน ผ้ามุกจึงเป็นอีกหนึ่งสินค้าเด่นที่สำคัญของ จ. นครพนม
ที่ตั้งและการติดต่อ
แหล่งผลิต : กลุ่มทอผ้าและศูนย์หัตถกรรมพื้นบ้านวัดธาตุประสิทธิ์
ที่ตั้ง : 173 ม. 4 ต. นาหว้า อ. นาหว้า จ. นครพนม
โทรศัพท์ : 08 6220 3866 (คุณวงเดือน อุดมเด)
ลักษณะและลวดลายการทอหรือการผลิต
รูปแบบที่โดดเด่นของผ้ามุก คือ ลวดลายที่เกิดจากการทออันซับซ้อน อัตลักษณ์ที่โดดเด่นเกิดจากการยกเส้นด้ายยืนและเสริมด้ายยืนพิเศษ จนกลายเป็นลวดลายที่ยื่นนูนขึ้นมาจากผืนผ้า มองดูคล้ายหน้ามุขที่ยื่นออกจากตัวบ้าน ที่มีชื่อว่า “ผ้ามุก” ก็เพราะลายดอกบนผ้านั้นมีเลื่อมลายสวยงาม แพรวพราวราวกับเอาหอยมุกมาเจียระไนแล้วฝังไปเป็นลายลงบนผ้าทั้งผืน
ลวดลายดังกล่าวเกิดจากการเดินเส้นยกมุกทีละดอก ๆ ซึ่งผู้ทอต้องใช้สติ สมาธิ ความเพียร และความมุ่งมั่น เป็นอย่างมาก ส่วนใหญ่แล้วมักทำดอกมุกออกมาเป็นวงกลม ไม่ก็กากบาท เพื่อให้ง่ายต่อการทำซ้ำ แล้วทอเรียงต่อเป็นแถวแนวตามเนื้อผ้า พื้นสีที่เลือกใช้จึงมักจะมีสีเรียบและไม่มีลวดลาย เพื่อให้ลายดอกของดอกมุกโดดเด่น
ผลิตภัณฑ์ที่มีชื่อเสียงหรือโดดเด่น
ด้วยความเสมอต้นเสมอปลายของน้ำหนักในการทอ รวมถึงลวดลายอันซับซ้อนที่อยู่บนผ้า ทำให้ช่างทอฝีมือดีที่สามารถทอผ้ามุกได้สวยงามไร้ที่ติ ซึ่งกำลังค่อย ๆ หายไปจากท้องถิ่นเรื่อย ๆ เพื่อเป็นการอนุรักษ์ศาสตร์การทอผ้ามุกเก่าแก่ รวมถึงหาหนทางสร้างรายได้ให้แก่ประชาชนในจังหวัด ในที่สุด จ. นครพนม ได้มีการประกาศให้ผ้ามุกเป็นรายการเบื้องต้นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของจังหวัดนครพนม ประจำปี 2562
