ผ้าย้อมคราม, ผ้ามัดหมี่ภูไท บ้านห้องแซง อ.เลิกนกทา จ.ยโสธร

เอกลักษณ์ความโดดเด่นของผ้า

ชาวภูไทห้องแซง เป็นหมู่บ้านชนเผ่าภูไท อพยพจากฝั่งซ้ายแม่น้ำโขง จากเมืองเซโปนและเมืองพิน เมืองในแขวงสะหวันนะเขต เมื่อปี 2392 มาตั้งถิ่นฐานทำมาหากิน บริเวณบ้านห้องคลองปัจจุบัน ชนเผ่าภูไทห้องแซงมีเอกลักษณ์ที่โดดเด่น คือ การทอผ้ามัดหมี่ภูไทโดยเฉพาะการแต่งกาย คนในชุมชนแห่งนี้จะแต่งกายด้วยผ้ามัดหมี่ภูไท สุภาพเรียบร้อย ยิ้มแย้มแจ่มใส นับเป็นมนต์เสน่ห์ของคนภูไทห้องแซง

ที่ตั้งและการติดต่อ

แหล่งผลิต : กลุ่มทอผ้ามัดหมี่ผู้ไทห้องแซง ต. ห้องแซง อ. เลิงนกทา จ. ยโสธร

โทรศัพท์ : 09 4751 2351

เฟซบุ๊ค : ผ้าพื้นเมือง ผ้ามัดหมี่ และวิถีผู้ไทห้องแซง

ลักษณะและลวดลายการทอหรือการผลิต

ชาวผู้ไทห้องแซง จะมีการทอผ้ามัดหมี่ทั้งภายในครัวเรือน และการรวมกลุ่มทำกิจกรรมร่วมกัน ตั้งแต่การเก็บฝ้ายตากแดด การอิ้วฝ้าย การดีดฝ้าย เข็นฝ้าย และนำไปกวักเป็นเส้นด้ายและมาปั่นหลอดก่อนจะทอผ้าตามขั้นตอน

ผลิตภัณฑ์ที่มีชื่อเสียงหรือโดดเด่น

นางสาวสำราญ เจริญตา สมาชิกกลุ่มทอผ้าพื้นเมืองตำบลห้องแซง ได้กล่าวว่า “มนต์เสน่ห์อันเป็นอัตลักษณ์ของผ้าพื้นเมืองภูไท คือ จะเป็นผ้าย้อมคราม สีกรมท่า จะมี “ผ้ามัดหมี่หรือผ้าตาโม่” หรือทำเป็น “ลายตาม่อง” แซมบนกระเป๋า แขนเสื้อ ชายเสื้อ และปกเสื้อ นอกจากนี้ ชาวบ้านห้องแซงยังได้นำ “ลวดลายตาม่อง” มาทำเป็นของที่ระลึก ไม่ว่าจะเป็นพวงกุญแจ หมอน ย่าม กระเป๋า ผ้าถุง ผ้าพันคอ ผ้าคลุ่มไหล่ ผ้าคาดเอว ตุ๊กตา ที่คาดผม และ มาลัยกร ซึ่งปัจจุบันผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ ได้รับความนิยมอย่างมาก เนื่องจากความโดดเด่นอันเป็นเอกลักษณ์เฉพาะของลวดลายตาม่อง ที่สวยเป็นที่สะดุดตาอย่างมาก ในส่วนของลายผ้าภูไทของห้องแซงนั้นมีหลากหลาย ไม่ว่าจะเป็น “ลายพญานาค” (นาคขอ) ลายจะเป็นรูปคล้ายหัวพญานาค ที่เกิดจากความเชื่อในประเพณีและวัฒนธรรม “ลายดอกแก้ว” เป็นลายที่คนสมัยก่อนตั้งชื่อลายตามสิ่งต่าง ๆ ในธรรมชาติที่อยู่รอบตัว และดอกไม้ที่มีกลิ่นหอม “ลายคมห้า” เป็นลายหลักของผ้าหมัดหมี่ภูไทห้องแซง นอกจากนั้นยังมี ลายมะจับ ลายดอกแค ลายนาคงอยเครือ ลายดอกพิกุล ลายต้นสน ลายแมงมุม ลายขนมตัด ฯลฯ

ผ้าขิดลายหวาย บ้านบึงแก อ.มหาชนะชัย จ.ยโสธร

เอกลักษณ์ความโดดเด่นของผ้า

จ. ยโสธรเป็นจังหวัดที่เล็กที่สุดในภาคอีสานตอนล่าง ห้อมล้อมด้วยจังหวัดนครพนม ร้อยเอ็ด อุบลราชธานี ศรีสะเกษ ที่บ้านน้อมเกล้า ต. บุ่งค้า อ. เลิงนกทา และที่บ้านคำน้ำสร้าง ต. ค้อเหนือ อ. เมืองทอผ้าไหมหางกระรอก ผ้าพื้นเรียบ และผ้าฝ้าย เป็นต้น นอกจากนี้ยังพบเห็นการทอผ้าตามที่ ต. บึงแก อ. มหาชนะชัย ซึ่งมีการทอผ้าไหมพื้นเรียบ ผ้าไหมมัดหมี่ ผ้าขิดลายดอกหวาย ถือว่าเป็นผ้าเอกลักษณ์ของจังหวัด

ที่ตั้งและการติดต่อ

แหล่งผลิต : กลุ่มวิสาหกิจชุมชนทอผ้าภูมิปัญญาท้องถิ่นเกษตรกรบ้านบึงแก ม.1 (นางพิกุล ทวยทน)
ที่อยู่ : 102 หมู่ที่ 1 บ้านบึงแก ต. บึงแก อ. มหาชนะชัย จ. ยโสธร

โทรศัพท์ : 08 5227 3033, 09 2826 0846

ลักษณะและลวดลายการทอหรือการผลิต

การทอผ้าลายลูกหวาย หลังจากที่ได้เส้นใยผ้า จึงนำมาทอเป็นลักษณะแบบ 8 ตะกอ ใช้เท้าเหยียบ และใช้ 2 กระสวยหรือ 2 สี เท่านั้น ทอตามลวดลายตามที่ต้องการ ไม่ยุ่งยาก

 

ผลิตภัณฑ์ที่มีชื่อเสียงหรือโดดเด่น

ผ้าทอที่มีชื่อเสียงของชุมชนแห่งนี้ คือ ผ้ามัดหมี่ลายดอกหมากแก ส่วนผ้าขิดลายลูกหวาย เป็นผ้าเอกลักษณ์ ประจำ จ. ยโสธร